Archangelos to urocza, tradycyjna wioska i zarazem siedziba gminy o tej samej nazwie, znajdująca się we wschodniej części wyspy, przy głównej drodze Rodou – Lindou, 28 km od miasta Rodos.Nazwa miejscowości znaczy Archanioł (Αρχάγγελος) i pochodzi od patrona wsi, Michała Archanioła. Liczba mieszkańców Archangelos przekracza 7 tysięcy. Być może nie będę do końca obiektywna w opisie wsi, gdyż urzekła mnie ona od razu i w takim stopniu, że na wiele lat stała się moim domem.
Archangelos dziś
Pierwsze wrażenie z Archangelos nie jest pozytywne. Główna droga przecina wieś na pół, a wzdłuż niej po obu stronach rozłożyły się kawiarnie, sklepy, banki i szkoła. Brak miejsc parkingowych oraz wieczny gwar i tłok może odrzucać. Wystarczy jednak zapuścić w bok, w labirynt wąskich uliczek, przy których przycupnęły kamienne, kolorowe domki, niektóre zbudowane kilka stuleci wstecz, a wówczas odnajdziemy prawdziwe Archangelo.
Wśród ciasnych uliczek częściej spotkać można osiołka, niż samochód. Babcie siedzą przed domami lub pieką chleb w tradycyjnych piecach, opalanych drewnem. Rozmawiają przy tym w Archangelitika, czyli w tutejszym dialekcie. Mieszkańcy wioski przybyli, bowiem na Rodos z Cypru i do dnia dzisiejszego zachowują swoje tradycje, obrzędy i mowę.
Historia wioski
Wróćmy jednak do początku. Historia wsi jest bardzo długa i barwna, a sięga czasów mykeńskich. Z tego, bowiem okresu pochodzą ślady życia odkryte na tym terenie podczas prac wykopaliskowych. Większość z nich koncentruje się w strefie przybrzeżnej, podczas gdy inne są zlokalizowane bardziej w środku lądu. Od VII w.n.e. większość osiedli w pobliżu wybrzeża została opuszczona ze względu na częste najazdy piratów, a mieszkańcy przenieśli się w głąb lądu, w bardziej bezpieczne obszary. Z biegiem czasu te pojedyncze, rozsiane osiedla zostały połączone, tworząc wieś Archangelos.
W późniejszych czasach, w latach 1454 – 1476, joannici zbudowali twierdzę na pobliskim wzgórzu, aby zapewnić ochronę mieszkańcom wsi. W XV w.n.e. Archangelos było podobno jedną z największych i najbogatszych gmin na wyspie Rodos i dlatego narażona na najazdy piratów. Obecnie z twierdzy pozostały ruiny, wysokie na siedem metrów mury oraz mała kapliczka.
Co zobaczyć w Archangelos?
W centrum wsi znajduje się kościół Michała Archanioła, patrona wsi. Nie jest to jedyny kościół, lecz jeden z wielu.
Domy są kolorowe i w dużej części tradycyjne, zbudowane wokół kwadratowego podwórka i otoczone wysokim, kamiennym murem. Wokół podwórka znajdowały się pomieszczenia mieszkalne, kuchnia oraz łazienka, wszystkie z osobnym wejściem. Oznaczało to konieczność przechodzenia przez podwórko w celu dojścia do toalety. Na podwórku stał również piec, służący do wypiekania chleba oraz przygotowywania posiłków. Charakterystycznym elementem architektonicznym tradycyjnego domu, jest rodzaj drewnianego podestu, który zajmuje większą część sypialni. Często w tym samym pomieszczeniu umieszczano również kominek. Podest ten służył do spania. Jednak nie ustawiano na nim łóżek, lecz rozkładano bezpośrednio koce, poduchy oraz pościel.
Charakterystyczne w wystroju wnętrza jest obfitość różnorakich bibelotów, które zajmują nieraz całą wolną przestrzeń. Ściany pokrywają ikony oraz ręcznie malowane talerze. Podłogi przykrywają ręcznie tkane dywany i chodniczki. Wszystko to można będzie zobaczyć w Muzeum Folklorystycznym, które na razie pozostaje w budowie.
Spacer po wąskich uliczkach Archangelos pozwala odkryć aktywną społeczność, która do dnia dzisiejszego podtrzymuje greckie tradycje, wierzenia oraz uroczystości, których korzenie są osadzone w głębi wieków. Szczególnego interesujący jest Karnawał Archangelos, który obejmuje tradycyjne zwyczaje i wydarzenia jak mouzoma, gdzie uczestnicy malują twarze na czarno, przy użyciu popiołu.Archangelos produkuje pyszne owoce cytrusowe oraz wspaniałą oliwę. Obszar słynie również z utalentowanych rzemieślników oraz ich wyrobów: dywanów, skórzanego obuwia i ceramiki. Podobno kopuła słynnego muzeum Agia Sophia w Stambule, została zbudowana z cegieł wykonanych w Archangelos.
Wokół wsi również znajduje się wiele atrakcji (monastyr Panagia Tsambika, jaskinia Koumelou, stadnina małych koników z Archangelos). Są też piękne plaże: Stegna i Tsambika na północ oraz Agathi i Charaki na południe. Jednak o tym innym razem.
Jednak tym, co naprawdę fascynuje w Archangelos są ludzie. Ich niezwykła gościnność, serdeczność, przyjacielskie nastawienie oraz chęć niesienia pomocy.
