Drzewo oliwne ma długą historię. Początki uprawy drzew oliwnych sięgają 4000 lat p.n.e. na terenie, na którym dziś leży Syria i Palestyna. Jednak pochodzenie botaniczne drzewa oraz początki jego uprawy do dziś pozostają tematem sporów. Oliwka jest wspólną nazwą dla ponad trzydziestu gatunków krzewów i drzew z rodzaju Olea, z rodziny Oleaceae. Nazwa ta jest głównie używana dla Olea Europaea, czyli oliwki europejskiej, drzewa, które znamy z racji uzyskiwanych z niej oliwek.
Gałązka oliwna począwszy od czasów starożytnych była symbolem pokoju, przyjaźni, zwycięstwa i mądrości. Pierwsze drzewo oliwne według mitologii zasadziła na skale Akropolu, bogini Atena. Od tego czasu na drzewie spoczął ciężar dziedzictwa kulturowego, objęte zostało one rytuałami związanymi z każdym etapem jego rozwoju od kwitnienia począwszy, a na zbiorze owoców i wytłaczania oliwy kończąc. Już w księgach Hipokratesa opisano ponad 60 zastosowań terapeutycznych produktów „świętego drzewa” i do dnia dzisiejszego wiele z nich funkcjonuje w medycynie ludowej. Starożytni nie tylko uprawiali oliwki i czerpali z ich owoców, lecz rozwinęli handel oliwą.
Drzewa oliwne to drzewa niezwykłe. Zwykle niewysokie o grubych i często poskręcanych, sękowatych konarach, potrafią żyć i owocować nawet do tysiąca lat. Na dodatek mają niewielkie wymagania glebowe i klimatyczne. Mogą rosnąć zarówno na ubogiej glebie, jak i na skale. Niestraszne im silne wiatry i wysokie temperatury. Wytrzymują długotrwałe susze, a także spadki temperatur nawet do zera. Oliwki należą do drzew wiecznie zielonych. Rosną wolno, osiągając dojrzałość w wieku około 30 lat.
Drzewo to wyznacza początek, od niego wszystko się zaczyna. Uznać można, że biologiczna uprawa oliwek to pierwszy etap produkcji oliwy. Uprawa ta ma, więc znaczenie dla przyszłej, jakości produktu. W uprawie drzew oliwnych w Grecji nie stosuje się mechanizacji, nawożenie ogranicza się do nawozów naturalnych, także ze szkodnikami walczy się metodami naturalnymi. Drzewa nie są podlewane, uprawiane bez sztucznej ingerencji w celu zwiększenia produkcji roślinnej. Jedynym zabiegiem jest przycinanie drzewa po zbiorach.
Takie traktowanie sprawia, że grecka oliwa jest lepsza jakościowo od tej produkowanej w innych krajach. Niestety przestarzałe, tradycyjne metody i brak mechanizacji sprawia, że pod względem ilości zajmuje dopiero trzecie miejsce, po Hiszpanii i po Włoszech.
Oliwki kwitną kwitną późną wiosną (kwiecień-maj), zaś zbiór rozpoczyna się w listopadzie i trwa, aż do lutego. W tym okresie można obserwować zbiory, w których uczestniczą całe rodziny, a w przypadku większych gajów oliwnych nawet całe wsie. Często duzi producenci zatrudniają osoby najemne do zbierania oliwek. Osobiście uczestniczyłam w takim zbiorze tylko raz i muszę stwierdzić, że to żmudne zajęcie. Jednak o zbiorach napiszę już następnym razem.
