Czysty Poniedziałek, czyli Kathara Deftera (Καθαρά Δευτέρα), był niegdyś w Grecji, pierwszą w ciągu roku uroczystością na świeżym powietrzu. Jest to ostatni dzień karnawału, a zarazem pierwszy dzień Wielkiego Postu, taki odpowiednik polskiej Środy Popielcowej.
To również ważne święto w prawosławnym kalendarzu liturgicznym, a jego data jest ruchoma. Poniedziałek ten zwie się czysty, ponieważ symbolizuje oczyszczenie chrześcijan. Zarówno fizyczne, poprzez post, jak też duchowe, przypominając o 40 dniach, które Jezus spędził na pustyni. Dzień ten, mimo że jest uroczystością o charakterze religijnym, niej jest związany z umartwianiem, lecz jest kulminacją zabawy. Nieważna w ten dzień stawała się pogoda. Bez względu na to, czy było słonecznie, czy pochmurno, zimno i deszczowo, zawsze był to uroczysty dzień, na który wszyscy czekali z utęsknieniem.
Czym jest Koulouma?
Zwyczajowo w Czysty Poniedziałek odbywają się liczne uroczystości, podczas których Grecy bawią się wspólnie na świeżym powietrzu. Te plenerowe obchody nazywane są Koulouma (Kuluma) (gr. κούλουμα) i mają korzenie w starożytności, kiedy to ateńczycy zbierali się na wzgórzu Filopappos, by jeść, pić i bawić się przy dźwiękach muzyki, aż do zachodu słońca. Dzisiaj Koulouma jest obchodzona w całej Grecji, a jej głównym zwyczajem jest puszczanie latawców. Latawiec jest swoistym symbolem postu, jako okresu oczyszczenia się od trosk i duchowego odrodzenia. Wznoszący się wysoko i bez problemów jest zapowiedzią dobrego roku. Jednak Koulouma to nie tylko latawce, ale też pikniki na świeżym powietrzu, czyszczenie domów, przygotowywanie specjalnych potraw oraz zabawy ostatkowe.
![Latawiec w Czytsy Poniedziałek](https://wysparodos.com/wp-content/uploads/2014/03/IMG_2299-1024x683.jpg)
Kuchnia Czystego Poniedziałku
Dzień ten jest okazją do spotkań z przyjaciółmi, dzieleniem się posiłkiem i wspólnym spożywaniu pokarmów charakterystycznych dla tego dnia.
W kuchni w tym dniu, dominują tradycyjne, postne dania. Je się tradycyjny chleb z oliwą, przaśny chlebek lagana, przygotowywany specjalnie na Kathara Deftera, chałwę sezamową, oliwki, pomidory, ziemniaki, rośliny strączkowe, w formie favy, taramosalatę, czyli pastę z mleczka dorsza oraz specjalne słodycze np. na Rodos tachinipites.
O posiłkach na Kathara Deftera, również na blogu Greckie smaki 🙂
Zabawa ostatkowa w Czysty Poniedziałek?
W każdej gminie odbywają się tańce, parady i maskarady. Szczególnie głośna zabawa na Rodos, odbywa się we wsi Archangelos. Zabawa zaczyna się wieczorem, na ulicach wsi i biorą w niej udział niemal wszyscy mieszkańcy. Mieszkańcy zwyczajowo malują twarz na czarno, najczęściej sadzą lub specjalnym barwnikiem. Pozwala to w pewnym stopniu ukryć swą tożsamość podczas szaleńczej zabawy, kiedy wszystkie wygłupy są dozwolone a żarty mile widziane. Obowiązują przebieranki, w czasie których jedynym ograniczeniem może być tylko wyobraźnia. Odbywają się tańce, przy różnych rodzajach muzyki, przejazdy specjalnie na ten czas przygotowanymi pojazdami oraz zwyczajowe obsypywanie się mąką. W zabawie uczestniczy prawie cała wieś, jedząc, pijąc i bawiąc się po raz ostatni przed czterdziestodniowym okresem postu.
To co pozostało niezmienne, od czasów bizantyjskich do dziś, to znaczenie tego dnia, jako duchowego i fizycznego oczyszczenia oraz podżegania do zabawy i radości!
Kαλή σαρακοστή!!!