Wielkanoc jest dla Greków świętem numer jeden, ważniejszym od Bożego Narodzenia, a symbole Paschy mają istotne znaczenie. Jest to święto pełne towarzyszących mu rekwizytów. Wszystkie wiążą się ściśle z wiarą i ortodoksyjni Grecy, przykładają do nich dużą wagę.
Nazwa uroczystości
Słowo Pascha pochodzi od hebrajskiego słowa oznaczającego przejście. Symbolizuje przejście narodu żydowskiego z Egiptu do wolności, do ziemi obiecanej. W czasach chrześcijańskich decyzją Pierwszego Soboru Ekumenicznego w 325 r. postanowiono obchodzić je w pierwszą niedzielę po pełni księżyca równonocy wiosennej i nazywano je „Wielkanocą”. Wraz ze Zmartwychwstaniem Chrystusa, zwycięstwem nad śmiercią, ludzie świętowali także zmartwychwstanie wiosny, przebudzenie przyrody po zimie.
Symbole Paschy – czerwone jajka
Symbolem świąt Wielkiej Nocy są jajka, jako symbol nowego życia i odrodzenia. W Grecji tak samo, jak i w Polsce maluje się jajka. Nie są to pisanki, jakie znamy, lecz jednobarwne, ufarbowane najczęściej na czerwono. Czerwony kolor ma podwójną symbolikę. To kolor krwi Chrystusa, która przelał on na krzyżu.
Jest to również barwa wyrażająca radość ze Zmartwychwstania i triumfu życia nad śmiercią. Do dzisiaj w niektórych regionach Grecji na czas farbowania jaj, wywiesza się kawałek czerwonej tkaniny. Zwyczaj ten ma korzenie w czasach, kiedy Grecja znajdowała się pod panowaniem tureckim i był to znak, że w tym miejscu mieszkają chrześcijanie i przygotowują się do Paschy. Tradycyjnie jajka barwi się w Wielkim Tygodniu, dokładnie w Wielki Czwartek, zwany też Κοκκινοπέφτη. Dawniej barwiono je późną nocą, a nawet o północy, z początkiem nowego dnia. Więcej informacji i ciekawostek na temat tego symbolu znajdziecie w moim wpisie, Dlaczego Grecy farbują wielkanocne jajka na czerwono? Wpis ten pochodzi z 2014 roku i znajdziecie go w serwisie Blogerzy ze świata, do którego cyklicznie pisują.
Baranek
Według Starego Testamentu Baranek był symbolem ofiary całopalnej, a według Nowego Testamentu- symbolizuje Chrystusa. W tradycji chrześcijańskiej paschalny baranek ofiarny był zapowiedzią Baranka – Chrystusa, który oddał swoje życie, by wyzwolić nas z niewoli grzechu i dać nam życie wieczne, poprzez Zmartwychwstanie.
Wielkopostne wypieki, jako symbole Paschy
Nazwa „tsoureki” pochodzi od tureckiego słowa oznaczającego chleb zawierający drożdże. Oprócz tsoureki przygotowuje się na paschę również inne rodzaje pieczywa np. „lambrokouloura”. Chleb symbolizuje zmartwychwstanie Chrystusa, gdy mąka rośnie i zmienia się w chleb. Kształt koulouria różni się w zależności od tradycji każdego miejsca. Najbardziej znanym kształtem jest zapleciony warkocz (chałka), z czerwonym jajkiem w środku lub bez. Kształt ten jest symboliczny, gdyż w czasach pogańskich warkocze i węzły miały odpędzać złe duchy.
Krzyż, jako główny symbol Paschy
Krzyż jest symbolem męki Chrystusa, ale również symbolem odkupienia, zwycięstwa życia nad śmiercią, zwycięstwa Boga nad szatanem. Znak krzyża malowany nad drzwiami domostwa w paschalną noc ma odniesienie do Biblii i jest znakiem, że tutaj mieszkają chrześcijanie.
Lambada
To paschalna świeczka, z którą wierni udają się do kościoła w nocy z Wielkiej Soboty na Wielką Niedzielę, na liturgię paschalną zwaną Anastasi (Ανάσταση). Wówczas to, od Paschału odpalają za pomocą lambady, święty ogień, który
następnie zanoszą do domów. Lambady mogą mieć różne barwy, jednak w tę noc przeważają białe. Niektóre są bogato zdobione, zwłaszcza te, które są prezentem dla dziecka, od jego rodziców chrzestnych, razem z dołączonym prezentem. Jednak takich lambad do kościoła się raczej nie zabiera. Świeczki, które zabiera się do kościoła, są skromne i zwykle jednobarwne. Kolor świecy ma znaczenie. W Wielki Piątek wierni trzymają przy Epitafium brązowe świece, gdyż kolor ten symbolizuje żałobę wiernych po męce i śmierci Chrystusa. Wręcz przeciwnie, w Wielką Sobotę zwykle trzymają białe świece na Zmartwychwstanie, gdyż ich kolor wskazuje na celebrację radości Zmartwychwstania. Lambady nie zawsze trzeba kupować, można ją też dostać w kościele, gdzie wyłożone są w pudle obok wejścia. Tak przynajmniej jest na naszej rodyjskie wiosce. Więcej o lambadach oraz zdjęcia takowych możecie zobaczyć we wpisie: Co to jest lambada?
Lambada symbolizuje światło, które przyniósł Chrystus, pokonując śmierć. Światło, które rozjaśniło ciemność wraz ze Zmartwychwstaniem.
Fajerwerki i ogniska
Fajerwerki, ogniska, strzelanie z broni palnej i podobne atrakcje Wielkiej Nocy to również symbole Paschy, które mają głęboki sens. Wierzący Grecy uważają, że hałas i światło odpędzają złe duchy. W tę noc zapala się wielkie ogniska obok kościoła, strzelają fajerwerki, a młodzi ludzie hałasują, jeżdżąc na motorach i strzelając z broni lub rzucając petardami.
Ot, taki folklor ;
Kalo Pascha!
