Ulica Rycerska w średniowiecznej części miasta Rodos pełna jest zabytkowych budynków. Obok zajazdów, czyli miejsc przebywania rycerzy różnych języków, znajdują się też domy bardziej znakomitych rycerzy i obywateli miasta. Jednym z takich domów jest willa rycerza Diomedesa de Villaragut (1492-1496), wodza języka Hiszpanii.
Historyczny budynek
Villa Diomedesa de Villaragut (gr. Οικία Diomede De Villaragut) to dwupiętrowy budynek, będący częścią kompleksu Szpitala Rycerskiego. Obecnie pozostaje częścią Muzeum Archeologicznego. Położona na skrzyżowaniu ulic Lachitos i Rycerskiej, XV — wieczna rezydencja ma połączenie z tą ostatnią. Na nią też wychodzą okna rezydencji.
Pierwsze prace rekonstrukcyjne budowli miały miejsce po trzęsieniu ziemi w 1480 roku, jednak pierwotne zastosowanie budynku nie jest do końca znane. Wielkość, położenie i konstrukcja budynku oraz zachowane ramy trójdzielnego domu nad półkolistym portykiem w stylu katalońskim z pierwszej fazy budowy świadczą o tym, że był on przeznaczony do użytku publicznego, w związku z rozległą działalnością szpitalną rycerzy św. Jana.
Pod panowaniem osmańskim (1522-1912) ten budowlany kompleks przeszedł kilka zmian, m.in. służył jako rezydencja. Później mieściły się w nim również prywatne mieszkania.
Podczas rządów włoskich (1912-1943) rozpoczęto prace restauracyjne. Dwór został odrestaurowany w 1929 roku i przekształcony w Muzeum Etnograficzne. Zniszczenia II wojny światowej i niepełna konserwacja skrzydła wschodniego w następnych latach spowodowały opuszczenie budynku oraz prawie całkowite zawalenie się posadzki.
Renowacja budynku została ujęta w programie służb archeologicznych Miasta Rodos, a prace konserwatorskie trwały od 1990 do 1997 roku. Po zakończeniu prac poszukiwawczych, w trakcie których ujawniono pierwotną typologię dworu, postanowiono częściowo go odrestaurować, włączając w nową kompozycję snycerskie elementy zdobnicze włoskiej restauracji i jednocześnie uwydatniając godne uwagi elementy wszystkich epok historycznych budynku.
Architektura budynku Villaragut
Budynek posiada dwie części elewacji, zorientowane na północ i zachód. Do tej budowy zalicza się umieszczony na podłodze potrójny herb w widoku bocznym na dzisiejszą ulicę Lachitos. Na prostokątnej ramie z datą 1489 widnieje również herb Diomedesa de Villaragut, przywódcy Języka Kastylii, który podobno był odpowiedzialny za budynek noszący dzisiaj jego imię.
Dom Villaragut to typowa budowla rycerska na planie litery P z dużym wewnętrznym dziedzińcem. Na parterze skrzydła wschodniego znajduje się otwarty portyk ze ścianą łukową. Natomiast ślady ciągłości portyku wokół wewnętrznej przestrzeni zewnętrznej widoczne są w południowo-wschodnim narożniku piętra. Ponadto w skrzydle wschodnim, dodano dwór o typowej formie i układzie, jaki panował na obszarze geograficznym Bałkanów i Azji Mniejszej od drugiej połowy XVIII wieku.
Końcowe prace rekonstrukcyjne objęły częściową renowację kamiennych konstrukcji stropu z równoległym wzmocnieniem ich fundamentów. Wzmocniono też obwód budynku na poziomie dachu, z budową niewidocznych przekrojów żelbetowych. Odrestaurowano drewniane elementy posadzki. Zachowano charakterystyczne dekoracje architektury orientalnej (stolarka, drewniane elewacje loggii, baldachim, stropy, podłogi, okna drzwiowe, balustrady, okładziny, szafy i półki). Tynkowe świetliki dekoracyjne zrekonstruowano przy użyciu białego cementu i kolorowych szkieł. Utrzymano małą łaźnię turecką i odrestaurowano mechanizm gorącej wody w połączeniu z kominkiem kuchennym. Zastosowanie tradycyjnych technik konserwacji i wzmacniania budynku (np. drewnianych wiązań) uznano za absolutnie konieczne dla zachowania oryginalnej formy architektonicznej.
Zastosowano międzynarodowe zasady restauracji zabytków oraz zachowano wszystkie historyczne fazy budynku. Zmienionym częściom budynku z poprzednich prac konserwatorskich przywrócono ich pierwotny kształt. W ten sposób miasto Rodos otrzymało kolejny zabytek, który funkcjonuje na turystycznej mapie jako miejsce do odwiedzenia. Jeżeli będziecie odwiedzać Muzeum Archeologiczne w Rodos, to nie zapomnijcie wstąpić również do domostwa Diomedesa Villaragut.
Niestety nie jest on dostępny dla osób z niepełnosprawnością ruchową. Za to z zewnątrz jest widoczny na całym obwodzie z ulicy Rycerskiej.
Ciekawy wpis, na pewno zobaczymy ten budynek, o ile poza sezonem jest dostępny.
Proszę tylko uzupełnić – tytułem wyjaśnienia, bo w tekście raz widnieje, że Diomede de Villaragut był Pillierem Języka (Langue) Aragonii, a dalej, że Kastylii – zapewne dlatego, że Langue Aragonii podzieliła się 1462 na Langue Kastylijską i Portugalską, a nasz dzielny Diomedes pozostał przy Kastylii.
Pozdrowienia i najlepsze życzenia jeszcze świąteczne oraz noworoczne z Mariny Rodos z pokładu S/Y Indian Wizard (FB: @SYIndianWizard)