Miłość to uczucie, które towarzyszyło Grekom już od starożytności. Poruszane w mitologii, rozpatrywane przez starożytnych filozofów i opisywane przez poetów. Koncepcja miłości zmieniała się, istniały obok siebie różne jej odmiany i oblicza. Dlatego też z okazji walentynek (gr. Η ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου) postanowiłam wam podrzucić wpis o miłości w greckim rozumowaniu.
Miłość niejedno ma imię
Starożytni Grecy rozróżniali różne odmiany miłości, które współistniały, nie kolidując ze sobą. Inaczej określano miłość do matki, inaczej do żony, która wychowywała potomstwo i zajmowała się domowym ogniskiem. Innym rodzajem miłości obdarzano konkubiny, a jeszcze innym kurtyzany, odpowiedzialne za cielesną przyjemność. Była też miłość braterska, przyjaźń, czy miłość do ojczyzny. Grecy nie mieli jednego słowa na miłość, bo każdy jej rodzaj zasługiwał na swoje imię.
Αγάπη (Agape)
To termin, którym określamy najczystszą formę miłości. Uczucie bezinteresowne, którego nadrzędnym celem jest zapewnienie dobrobytu ukochanej osobie. To rodzaj miłości bezwarunkowej, refleksyjnej, która odcina się od seksualności, za to pozostaje w związku z empatią. To miłość romantyczna, altruistyczna, opierająca się na więzi duchowej i pełnym oddaniu.
Έρωτας (Eros)
Eros miał w starożytności podwójne znaczenie. Z jednej strony odnosił się do Erosa – boga miłości i seksu. Z drugiej strony eros, było określeniem na intensywne pragnienie, wielkie, trudne do opanowania pożądanie. Stąd też pochodzi określenie miłości cielesnej -, namiętnej i impulsywnej, czyli erotas (gr. έρωτας). Inne określenia związane z miłością cielesną to:
Miłość erotyczna (gr. ερωτική αγάπη) – erotiki agapi
Erotyczna pasja (gr. ερωτικό πάθος) – erotiko pathos
Στοργή (Storge)
Storgi, czyli tkliwość jest rodzajem miłości opartej na przywiązaniu. Może to być miłość w rodzinie, między przyjaciółmi z dzieciństwa, ale też rozciąga się jej znaczenie na miłość do zwierząt. Jest to bowiem uczucie pozbawione podtekstów seksualnych, stonowane, spokojne i pełne czułości.
Ερωτοτροπία (Ludus)
Ten rodzaj miłości jest podobny do erosa, jednak Grecy postanowili wyodrębnić tę miłość, jako określenie flirtu, zalotów, pierwszych miłosnych doznań. To określenie początkowej, rozwijającej się miłości w związku dwojga ludzi, doświadczania przyjemnych doznań młodych kochanków. Inaczej to określenie na stan zakochania się, czy jak ktoś woli okresu motyli w brzuchu.
Μανία (Mania)
Mania to określenie na ciemną stronę miłości. Na pokazanie jej szaleństwa, wielkiej pasji i bólu emocjonalnego. To miłość obsesyjna, pełna skrajności od wielkiej miłości, po zazdrość i przemoc.
Πράγμα (Pragma)
Z kolei Pragma to przeciwieństwo manii. To miłość praktyczna, logiczna, opierająca się na rozumowym zarządzaniu relacjami. To miłość dojrzała, która rozwinęła się z przyjaźni, ale występująca też wśród par, które są ze sobą od lat. To uczucie pełne cierpliwości, tolerancji i zrozumienia.
Φιλία (Philia)
To rodzaj miłości przyjacielskiej, opartej na wspólnocie myśli, zainteresowań i zachowań. Τη φιλία, czyli przyjaźń, koleżeńskie relacje między podobnymi sobie ludźmi. Niekiedy Philia to określenie, które obejmuje nie tylko przyjazne relacje, ale także relacje pomiędzy kochankami, członkami tego samego ugrupowania, czy ludźmi związanymi silnymi więzami i działającymi we wspólnej sprawie.
Φιλαυτία (Philautia)
Philautia to inaczej miłość własna i samoakceptacja. Nie jest ona tożsama z samouwielbieniem, czy próżnością, lecz z akceptowaniem siebie, dbaniem o swoje uczucia i swoje ciało. Dopiero gdy pokochamy siebie, będziemy mogli pokochać i zaakceptować inne osoby.
Grecki kochanek
Z miłością i Grecją kojarzy się zapewne wylansowany przez literaturę obraz greckiego kochanka. Natomiast film i życie codzienne wylansowało obraz greckiego podrywacza. Zwłaszcza greckie filmy z lat 70, pokazywały stereotypowy obraz mężczyzny, który zawsze jest gotowy, by spotkać się z miłością swego życia. W filmach tych mężczyźni często podchodzili do kobiet w kawiarniach czy barach, prawiąc komplementy i usiłując za wszelką cenę umówić się na randkę. Pojawili się prawdopodobnie wraz z rozwojem turystyki i napływem kobiet z obcych krajów. Greccy podrywacze stali się czymś w rodzaju legendy, która na dobre wrosła w ogólną świadomość. I chociaż dzisiejsi podrywacze wyglądają inaczej, to nadal istnieją, z tym że teraz są zadbani, modnie ubrani i znający języki. Mogą podejść do ciebie na plaży, czy w barze z kieliszkiem alkoholu, rozpoczynając rozmowę. Taki typ podrywu nazywa się w Grecki kamaki (gr. το καμάκι), co oznacza przynętę i jest synonimem flirtu, ale też nazwą greckiego żigolaka.
Miłosny słowniczek
Kilka określeń, jakie możesz usłyszeć lub użyć, by wyrazić swoje uczucia. Najpopularniejsze określenie, czyli „kocham cię”, to po grecku σ’αγαπώ, co wymawiamy sagapo. Można też powiedzieć lub usłyszeć „lubię cię”, czyli σε συμπαθώ, wymawiane se simbatho. Inne określenia w zapisie fonetycznym poniżej, w nawiasie po grecku.
Podobasz mi się – (gr. Μου αρέσεις) mu aresis
Pragnę cię – (gr. Σε θέλω) se thelo
Tęsknię za tobą – (gr. Σε ποθώ) se potho
Jestem zakochany/ zakochana – (gr. Είμαι ερωτεθμένος/ερωτεθμένη) ime erotewmenos / ime erotewmeni
Uwielbiam cię – (gr. Σε λατρέυω) se latrewo
Chcę się z tobą kochać – (gr. Θέλω να κάνουμε έρωτα) thelo na kanume erota
Można mówić też do siebie pieszczotliwie, poprzez określenia: moje kochanie – agapi mu (gr. αγάπη μου), serce moje – kardia mu (gr. καρδία μου), dziecinko moja – moro mu (gr. μωρό μου), czy mój słodki/ moja słodka – glikie mu / glikia mu (gr. γλυκέ μου/γλυκιά μου).
Φιλάκια, czyli buziaczki i życzę wam szczęśliwych walentynek – Καλή Ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου!
Jeśli spodobał ci się powyższy artykuł, to udostępnij go w mediach społecznościowych 🙂
Grecki język taki piękny ❤️